TESC-2025 halkara ylmy-amaly maslahatyň öňýany geçirilen «tegelek stolda» Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň howa meseleleri boýunça geňeşçisi Magtymguly Akmyradow Merkezi Aziýa ýurtlary üçin howa tehnologiýalary sebit merkeziniň şu ýylyň ahyryna çenli Aşgabatda açylmagyna umyt bildirdi.
Türkmenistan tarapyndan ilkinji gezek 2012-nji ýylda Braziliýada geçen «Rio+20» maslahatda aýdylan bu başlangyç indi anyk görnüşe eýe bolýar.
Onuň maksady häzirki zaman howa tehnologiýalaryna, bilermen bilimlerine elýeterliligi üpjün etmek we howanyň üýtgemegine garşy göreşmek üçin sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirmekdir.
Aşgabatda howa tehnologiýalary boýunça sebit merkezini döretmek ugrundaky bilelikdäki tagallalar halkara derejesinde işjeň ara alnyp maslahatlaşyldy.
Olaryň arasynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde 2024-nji ýylyň 29-njy noýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw maksatnamasynyň (ÝUNEP) Sebit bölüminiň müdiri bilen geçirilen gepleşikler-de bar. 2023-nji ýylyň 13-nji noýabrynda Türkmenistanyň Daşky gurşawy goramak ministrligi bilen BMG-niň daşky gurşaw maksatnamasynyň arasynda özara düşünişmek barada Ähtnama gol çekilmegi bu başlangyjy iş ýüzünde durmuşa geçirmekde möhüm ädim boldy.
Magtymguly Akmyradowyň düşündirişine görä, merkeziň esasy maksady barha üýtgäp barýan howa şertlerine oba hojalygyny uýgunlaşdyrmak we suw gorlaryny dolandyrmak üçin täze tehnologiýalary tapyp, işde ulanmakdyr. Merkezi Aziýa suw gorlarynyň azalmagy ýaly çynlakaý meseleler bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Sebiti suw bilen üpjün edýän buzluklar çalt eräp, esli bölegi eýýäm ýok bolupdyr. Bu bolsa suwy tygşytly ulanmak we üýtgeýän şertlere uýgunlaşmak üçin täze tehnologiýalara ýiti zerurlyk bardygyny nygtaýar.
Merkez tapgyrlaýyn maliýeleşdiriler. Ilkinji üç ýyl ony Türkmenistanyň hökümeti doly maliýeleşdirer. Geljekde dürli gaznalaryň hasabyna garaşsyz maliýeleşdiriş ulgamyna geçmek meýilleşdirilýär. Merkeziň taýýarlanmagyna we açylmagyna goşant goşmaga taýyn halkara gaznalarynda, şol sanda «ýaşyl» we howa gaznalarynda-da eýýäm uly gyzyklanma bildirilýär.
Bu merkez diňe bir tejribe alyşmak üçin meýdança bolman, eýsem, ylmy-agtaryş bazasy hem bolar. Merkeziň ösdügiçe, «ýaşyl» geçişiň we sebitiň durnukly ösüşini üpjün etmegiň esasy elementine öwrülmek bilen, wezipelerini artdyrmagyna garaşylýar.
